ئەنگلىيەدىكى ساياھەت شىركەت خادىمىنىڭ ئۇيغۇر ئىرقى قىرغىنچىلىقىنى قوللىشى قاتتىق ئەيىبلەشكە ئۇچرىدى

Radio Free Asia | 2025.01.09

ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق قۇرۇلۇشىنىڭ تەتقىقات دىرېكتورى، «ئىرقىي قىرغىنچىلىق ساياھىتى: شەرقىي تۈركىستاندىكى خەلقئارا ساياھەت شىركەتلىرى» ناملىق دوكلاتنىڭ ئاپتورلىرىدىن دوكتور ھېنرىك شاجىۋىسكى (Henryk Szadziewski) بۇ ھەقتىكى زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلىپ، ل «سوتسىيالىستىك خىتاينىڭ دوستلىرى» تەشكىللىگەن بۇ پائالىيەتنىڭ مەزمۇنى ۋە دەيۋىد پىتنىڭ يۇقىرىدىكى سۆزلىرىگە جىددىي ئىنكاس قايتۇرۇپ مۇنداق دېدى:

«سوتسىيالىستىك خىتاينىڭ دوستلىرىدىن ئۇيغۇر رايونىنى زىيارەت قىلغاندىن كېيىنكى تەسىراتىنى دوكلات قىلىشنى تەلەپ قىلىنغان. سوتسىيالىستىك خىتاينىڭ دوستلىرى گۇرۇپپىسى ئەنگلىيەدىكى بىر مەكتەپتە دوكلات بەرگەن. بۇنىڭغا بىر كىچىك ئەسلىھە، يەنى تەشكىلات ساھىبخانىلىق قىلغان. ئۇ ئەنگلىيەدىكى تەسىرى ئىنتايىن كۈچلۈك بولمىغان بىر گۇرۇپپىدەك قىلىدۇ. شۇڭا ئۇلار ئۇيغۇرلار ھەققىدە مۇتەخەسسىس ئەمەس. بۇلار ھەقىقىي تەكشۈرۈش ۋە تەتقىقات ئېلىپ بارمىغان. ئۇيغۇر تىلىنىمۇ بىلمەيدۇ. ئۇلارنىڭ مۇتەخەسسىسلىكى ئۇلارنىڭ ئىدېئولوگىيەسى ياكى سوتسىيالىزمغا بولغان ئېتىقادىدىن كەلگەن. شۇڭا ئۇلار بىر تەرەپلىمە قاراشنى ئوتتۇرىغا قويغان. بۇنىڭدىكى مەقسەت، بۇ گۇرۇپپىلار خىتاينىڭ ئۇچۇرلىرىنى يېيىش ئۈچۈن خىتاي كومپارتىيەسى تەرىپىدىن بۇ ئىشقا قوبۇل قىلىنغان. خىتاي ئوخشىمىغان ئۇسۇللار ئارقىلىق تەشۋىقاتلىرىنى تارقىتىشقا ئۇرۇنۇۋاتىدۇ. ئۇنىڭ بىر ئۇسۇلى بولسا، ئۆزىنىڭ سۇپىلىرىنىڭ چەت ئەللەردە پاش بولۇشى ياكى ئىشەنمەسلىكى سەۋەبىدىن، چەت ئەللىكلەرنى ئۇيغۇر رايونىغا تەكلىپ قىلىپ، ئۇلارغا بۇ رايوننىڭ ياسالغان يۈزىنى كۆرسىتىپ، ئۇلارنىڭ ئۆز دۆلەتلىرىگە قايتقاندىن كېيىن خىتاي ئۈچۈن ئىجابىي دوكلاتلارنى بېرىشىنى قولغا كەلتۈرۈشتۇر. خىتاي دۆلىتى دېمەكچى بولغانلىرىنى ئۆزلىرى دېمەي بۇ ۋاكالەتچىلەر، يەنى سوتسىيالىستىك خىتاينىڭ دوستلىرىنى ئىشلىتىپ ئۇلار ئارقىلىق دەيدۇ. بۇ شەخسلەرنىڭ سىياسىي ئىدىيەۋى مەيدانى سەۋەبىدىن بىر تەرەپلىمە قاراشلىرى بار. راستىنى ئېيتساق، بۇ يەردە بېرىلگەن دوكلات بىلەن خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر رايونى ھەققىدە سۆزلەۋاتقانلىرىنىڭ مەزمۇنى ۋە ئۇسۇلىدا ئوخشاشلىق بار».

ماقالىنى تولۇق ئوقۇڭ: https://www.rfa.org/uyghur/xewerler/uyghur-sayahet-chet-el-engliye-01082025151146.html